Komentarz 

Ustawa o zarządzaniu reinkarnacją tulku¹ w buddyzmie tybetańskim stanowi wyraz starań rządu chińskiego, aby unormować odnajdywanie kolejnych wcieleń najważniejszych postaci buddyzmu tybetańskiego przez prawodawstwo chińskie. Nawiązuje ona do wcześniejszych precedensów historycznych, w których cesarze chińscy mieli wpływ na procedurę „odnajdywania” kolejnych wcieleń przywódców duchowych i politycznych w Tybecie i Mongolii. Pozostaje też w zgodzie z polityką religijną rządu chińskiego, która konsekwentnie dąży do tego, aby żadna organizacja religijna w Chinach nie była kierowana przez jakiś ośrodek zagraniczny.  W przypadku buddyzmu tybetańskiego oznacza to przeciwdziałanie temu, żeby kolejne wcielenia wybitnych lamów były „odnajdywane” wśród diaspory tybetańskiej związanej z tybetańskim rządem na uchodźstwie, oskarżanym przez rząd chiński o działania separatystyczne.

Postanowienia wymienionej wyżej ustawy są kontestowane przez Dalajlamę i jego zwolenników, jako że zapewniają możliwość ingerowania w proces odnajdywania kolejnych inkarnacji lamów tybetańskich ze strony rządu chińskiego, który oficjalnie jest ateistyczny. Dlatego też Dalajlama wydał oświadczenie, w którym stwierdził, że „mieszanie się w system reinkarnacji, a zwłaszcza kolejnych wcieleń Dalajlamy i Panczenlamy, jest szczególnie niestosowne w przypadku chińskich komunistów, którzy stanowczo odrzucają ideę przeszłych i przyszłych żywotów, o inkarnacji tulku nie wspominając. Zaprzeczają w ten sposób własnej ideologii politycznej i obnażają swą dwulicowość. Gdyby ta sytuacja miała trwać, nie zaakceptują jej ani Tybetańczycy, ani wyznawcy buddyzmu tradycji tybetańskiej”².

Państwowe Biuro ds. Religii
Zarządzenie nr 5

Ustawa o zarządzaniu reinkarnacją tulku w buddyzmie tybetańskim³ 13 lipca 2007 r. została rozpatrzona na posiedzeniu Państwowego Biura ds. Religii, ogłoszona i wejdzie w życie 1 września 2007 r. 

Sekretarz Ye Xiaowen
18 VII 2007 r.

藏传佛教活佛转世管理办法

Ustawa o zarządzaniu reinkarnacją tulku w buddyzmie tybetańskim

Tłumaczenie: Marek Tylkowski

Artykuł 1. Niniejsza ustawa została uchwalona zgodnie z rozporządzeniem o religiach (宗教事务条例 Zongjiao shiwu tiaoli) dla ochrony wolności religijnej obywateli, aby szanując [tradycyjny – M.T.] sposób wybierania następców tulku w buddyzmie tybetańskim, uregulować procedurę, wedle której ten wybór jest dokonywany.

Artykuł 2. Procedura wyboru nowej reinkarnacji tulku w buddyzmie tybetańskim powinna być zgodna z zasadami jedności państwa, harmonijnych relacji między chińskimi grupami etnicznymi i religiami oraz stabilności społecznej i normalnymi tradycjami buddyzmu tybetańskiego.

Procedura wyboru kolejnych reinkarnacji tulku powinna być zgodna z rytami i historią buddyzmu tybetańskiego, ale nie może prowadzić do odrodzenia odrzuconych już praw feudalnych.

Artykuł 3. Aby procedura wyboru reinkarnacji tulku została dokonana, muszą być spełnione następujące warunki:

1) Większość miejscowych wiernych oraz personel zarządzający świątynią musi chcieć reinkarnacji tulku.

2) Reinkarnacja tulku musi odwoływać się do oryginalnej tradycji, która istnieje nieprzerwanie do dnia dzisiejszego.

3) Świątynia, która ubiega się o uznanie reinkarnacji mnicha buddyjskiego znajdującego się w jej rejestrach, musi być formalnie zarejestrowanym miejscem działalności buddyjskiej oraz posiadać zdolności do nauczania i utrzymywania odnalezionej reinkarnacji.

Artykuł 4. Tulku, który ubiega się o reinkarnację, nie może być reinkarnowany, jeżeli zachodzi którakolwiek z następujących okoliczności:

1) Nie może reinkarnować się w zgodzie z zasadami buddyzmu tybetańskiego.

2) Władze administracyjne rządu ludowego stopnia dzielnicy, miasta lub wyższego wydały rozporządzenie niezezwalające na reinkarnację.

Artykuł 5. Dla reinkarnacji tulku wymagane jest podanie [o zezwolenie na nią – M.T.] . Procedura udzielania zezwolenia jest następująca: organizacja zarządzająca świątynią, do której rejestrów jest wpisany dany tulku lub lokalny oddział Stowarzyszenia Buddyjskiego, składa podanie  do Powiatowego Oddziału Biura Rządu Ludowego ds. Religii. Powiatowy Oddział wydaje swoją opinię, która zostaje przedstawiona Biuru  Rządu Ludowego ds. Religii na szczeblu Prowincji lub Regionu Autonomicznego. Jeśli dany tulku jest wpływowy w świecie buddyjskim, na jego reinkarnację potrzebna jest zgoda rządu prowincjonalnego lub rządu okręgu autonomicznego. W przypadku tulku bardzo wpływowego wymagana jest zgoda Państwowego Biura ds. Religii. Natomiast w przypadku tulku o szczególnie dużych wpływach w świecie buddyjskim potrzebna jest zgoda Rady Państwowej.

Podczas składania podania o pozwolenie na reinkarnację tulku, należy zasięgnąć opinii Stowarzyszenia Buddystów na odpowiednim szczeblu.

Artykuł 6. Jeżeli wystąpi rozbieżność opinii na temat stopnia wpływowości tulku, zdecyduje o nim Chińskie Stowarzyszenie Buddystów i złoży raport na ten temat do Państwowego Biura ds. Religii.

Artykuł 7.  Kiedy tulku otrzyma pozwolenie na reinkarnację, zgodnie z tym, jak bardzo jest wpływowy, Stowarzyszenie Buddyjskie na odpowiednim szczeblu zorganizuje grupę nadzorującą proces reinkarnacji. Organizacja zarządzająca świątynią, w której był zarejestrowany tulku lub Stowarzyszenie Buddystów odpowiedniego szczebla, utworzy grupę poszukującą dziecka, które będzie kolejnym wcieleniem tulku.

Dziecko, które zostanie wskazane jak odrodzony tulku, musi zostać uznane przez Stowarzyszenie Buddyjskie okręgu autonomicznego lub Chińskie Stowarzyszenie Buddystów zgodnie z rytami religijnymi i zwyczajami historycznymi.

Żadna organizacja lub jednostka nie może bez pozwolenia prowadzić działalności związanej z poszukiwaniem i rozpoznawaniem reinkarnowanego tulku.

Artykuł 8. Identyfikowanie reinkarnacji tulku za pomocą losowania przy pomocy losów w złotej urnie⁴ jest historycznym sposobem dokonywania ich identyfikacji.

Prośba o pominięcie powyższego sposobu identyfikacji reinkarnowanego tulku musi być  zatwierdzona przez oddział Państwowego Biura ds. Religii szczebla prowincji lub okręgu autonomicznego, a w przypadku tulku posiadającego duże wpływy – przez Radę Państwową.

Artykuł 9. Po identyfikacji dziecka będącego reinkarnacją tulku, należy powiadomić oddział biura rządu ludowego ds. religii szczebla prowincji lub okręgu autonomicznego , który wyda  zezwolenie [na uznanie tej reinkarnacji – M. T.]. W przypadku tulku posiadającego duże wpływy w świecie buddyjskim należy powiadomić ludowy rząd prowincjonalny lub okręgu autonomicznego, który wyda zezwolenie. W przypadku tulku posiadającego bardzo duże wpływy w świecie buddyjskim należy powiadomić Państwowe Biuro ds. Religii, które wyda zezwolenie. Natomiast w przypadku tulku posiadającego szczególnie duże wpływy w świecie buddyjskim należy powiadomić Radę Państwową, która wyda zezwolenie.

Zezwolenie na reinkarnację tulku, które uzyskało zezwolenie Państwowego Biura ds. Religii na szczeblu prowincji lub regionu autonomicznego, jest przekazywane do Państwowego Biura ds. Religii i zapisywane w jego rejestrach.

Artykuł 10.  Objęcie stanowiska przez tulku zostaje ogłoszone przez upoważniony do tego organ, a odpowiedni oddział Stowarzyszenia Buddyjskiego wydaje certyfikat potwierdzający bycie tulku.

Forma certyfikatu potwierdzającego bycie tulku jest ujednolicona dla wszystkich tulku. Certyfikat wytwarza Chińskie Stowarzyszenie Buddystów i składa raport na ten temat do rejestrów Państwowego Biura ds. Religii.

Artykuł 11.  Łamanie powyższych przepisów i poszukiwanie reinkarnacji tulku bez zezwolenia będzie karane przez oddział Państwowego Biura ds. Religii na podstawie rozporządzenia o religiach (宗教事务条例 Zongjiao shiwu tiaoli). Karze podlegać będzie osoba odpowiedzialna za złamanie niniejszego prawa oraz instytucja odpowiedzialna za wdrażanie go w życie. Jeżeli złamanie niniejszego prawa będzie miało rangę przestępstwa, wówczas łamiący je zostaną pociągnięci do odpowiedzialności karnej zgodnie z wymogami prawa. 

Artykuł 12. Po objęciu przez tulku swojego stanowiska, świątynia, w której znajdują się związane z nim rejestry, musi opracować plan jego kształcenia i zarekomendować dla niego nauczycieli biegłych w sutrach buddyjskich. Plan ten zostanie sprawdzony przez lokalny oddział Stowarzyszenia Buddystów oraz przekazany oddziałowi Państwowego Biura ds. Religii szczebla prowincji lub okręgu autonomicznego do akceptacji.

Artykuł 13. Prowincje i okręgi autonomiczne, których dotyczy powyższa ustawa, mogą zgodnie z nią ustanowić przepisy wykonawcze, które zostaną zarejestrowane przez Państwowe Biuro ds. Religii.

Artykuł 14. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 września 2007 r.

---------------------------------

¹ Tulku – według wierzeń buddyzmu tybetańskiego są ludźmi, którzy dzięki praktykowaniu buddyzmu i ślubowaniom bodhisattwy, jakie składali w poprzednich żywotach, osiągnęli tak wysoki poziom rozwoju duchowego, że potrafią świadomie decydować o swoich przyszłych wcieleniach. W historii Tybetu za tulku uznawano często liderów religijnych i politycznych, których kolejne wcielenia „odszukiwały” po ich śmierci wspólnoty, z którymi byli związani, kierując się wskazówkami zostawionymi przez nich przed śmiercią (przypis – Marek Tylkowski).

² Oświadczenie Jego Świątobliwości XIV Dalajlamy z dnia 24 września 2011: https://tybet.hfhr.org.pl/?p=2826 [dostęp: 10.03.2022].

³ Tytuł oryginalny: 藏传佛教活佛转世管理办法 Zang chuan fojiao huofo zhuanshi guanli banfa. Ustawa została opublikowana na stronie rządu: http://www.gov.cn/ziliao/flfg/2007-08/02/content_704414.htm [dostęp: 10.03.2022]. Polskie tłumaczenie zostało opublikowane w: Chiny Dzisiaj, Rok XV, numer 1/2022, s. 12-13.

⁴ Chodzi o praktykę wybierania właściwej inkarnacji Dalajlamy, Panczenlamy i Hutuktu (jednego z najwyższych lamów mongolskich) przy pomocy losowania kandydatów, których imiona umieszcza się w złotej urnie. System ten próbował wprowadzić w Tybecie władca cesarstwa chińskiego cesarz Qianlong (乾隆, 1711–1799), aby zapobiec korupcji w czasie stosowania procedury odnajdywania kolejnych wcieleń najważniejszych lamów w buddyzmie tybetańskim. Jednak w praktyce z losowania korzystano rzadko, a jego znaczenie stanowi przedmiot polemik pomiędzy chińskimi i tybetańskimi historykami.